Avukat Yaşar: "Vatandaşlarımızın sahip olduğu önemli haklar var"

Avukat Abdi Yaşar Depremden zarar gören vatandaşlarımızın sahip olduğu önemli haklar olduğunu belirterek, “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un 29. Maddesi’nde, ‘Yıkılan, yanan veya ağır hasara uğrayan veya uğraması muhtemel olan binalarla imar planları gereğince kamulaştırılmasında zorunluluk bulunan yerlerdeki binalarda oturan ailelere hak sahibi olmak şartıyla konut yaptırılır veya kredi verilir’” dedi.
5 Şubat gecesi Kahramanmaraş merkezli ve Türkiye’de on ili birden etkileyen 7,7 ve 7,6 şiddetindeki depremlerin ardından yaralar sarılmaya çalışırken “Yüzyılın afeti” olarak tarihe geçen depremde evleri yıkılan ve ağır hasar alan vatandaşların haklarının ne olacağı merak konusu oldu. Konuya ilişkin açıklama yapan Av. Abdi Yaşar, “Depremden zarar gören vatandaşlarımızın sahip olduğu önemli haklar var” dedi. Yaşar, sözlerine şu şekilde devam etti:
“Depremden zarar gören vatandaşlarımızın sahip olduğu önemli haklar var. Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un 29. Maddesi’nde, ‘Yıkılan, yanan veya ağır hasara uğrayan veya uğraması muhtemel olan binalarla imar planları gereğince kamulaştırılmasında zorunluluk bulunan yerlerdeki binalarda oturan ailelere hak sahibi olmak şartıyla konut yaptırılır veya kredi verilir’ şeklinde bir düzenleme yer almaktadır. ‘Hak sahibi’ sayılmanın şartları ise Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkında Yönetmelik’te detaylı açıklanmıştır. Örneğin, kiracı ve misafir konumunda olan kişiler hak sahibi sayılamazlar. Aynı yönetmelik uyarınca afet sebebiyle, kendilerine ait bulunan konutları yıkılan, yanan veya oturamayacak derecede ağır hasar gören afetzede aileler “Hak sahibi” sayılır ve bu ailelere yeniden konut yapılır veya konut kredisi verilir (Md. 4/1-a). Hak sahipliği başvurusu, e-Devlet üzerinden yapılabilmektedir. E-Devlet uygulaması, AFAD’ın bina/inşaat kredisi sağlama hizmetine vatandaşları yönlendirmektedir. “Hak sahipliği” ya da hasar tespiti konusundaki itirazlara ilişkin olarak da idari yargı yoluna başvurulabilir”
Ciddi mühendislik hataları bulunuyor
Yaşar, deprem bölgesinde yıkılan veya ağır hasar gören her binanın tek tek incelenmesi gerektiğine vurgu yaparak, “Kullanılamaz hale gelen binalarda ciddi mühendislik hataları olduğunu görebiliyorsunuz. Müteahhidin, mühendisin, gerekli denetimi yapmayan firmanın ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile gerekli kontrolleri yapmayan her bir birimin hiyerarşik olarak burada sorumluluğu var. Bu sorumlular hakkında soruşturma yapılması için her bir binanın kayıt altına alınması lazım. Yapım sırasında demirin eksik kullanılması, fay kırığının üstüne inşa edilmesi ya da muhtemelen Hatay’da gördüğümüz gibi zemin etüdü yapılmadan konutların inşa edilmesi gibi çok sayıda farklı sorun olabilir. Her bir binanın kendi özel durumu incelenmeli” ifadelerini kullandı.
Dava ve takip süreleri 6 Nisan’dan itibaren başlayacak
Hak kayıplarının yaşanmaması için depremde hayatını kaybeden kişilerin kimliklerinin yakınları, savcılar veya köylerde mülki amirlerin görevlendirdiği memurlar tarafından kayıt altına alınması gerektiğine vurgu yaparak şu ifadeleri kullandı:
“Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) sigortası olan yapıların zarar görmesi veya tamamen yıkılması halinde DASK’a Alo DASK 125, e-devlet ya da dask.gov.tr üzerinden başvuru yapılması gerekiyor. DASK, Kahramanmaraş depreminden sonraki başvurular için süre kısıtlamasını kaldırdığını açıklamıştı. Gönüllü yapılan Konut Sigortası ile ilgili ise poliçenin düzenlendiği sigorta şirketine mümkün olan en hızlı şekilde yazılı veya telefonla bildirimde bulunulması gerekiyor. DASK ve Konut Sigortası sadece maddi zararları tazmin eder. Manevi zararlar için kusurlu olan kurum ve kişilerin sorumluluğuna gidilir. OHAL ilan edilen 10 ilde dava ve takipler için süreler 6 Nisan tarihinden itibaren başlayacak.”